Op 9 december jl. heeft het kabinet gereageerd op het rapport van het SEO Economisch Onderzoek, waarin de fiscale beleggingsinstelling (FBI) en de vrijgestelde beleggingsinstelling (VBI) zijn geëvalueerd. In de brief maakt het kabinet enkele beleidsvoornemens kenbaar voor deze regelingen, alsmede voor het fonds voor gemene rekening (FGR).
Vrijgestelde beleggingsinstelling (VBI)
De VBI heeft als doel het collectief beleggen te faciliteren door het voorkomen van extra belastingheffing ten opzichte van rechtstreeks beleggen. Het kabinet merkt daarbij op dat een VBI niet is bedoeld voor het beleggen door vermogende particulieren en families. Om die reden is het kabinet voornemens het VBI-regime te versoberen. Het kabinet is van plan de regeling slechts open te stellen voor instellingen die een vergunning bezitten van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Nederlandsche Bank (DNB). Gevolg is dat het regime voor veel vermogende particulieren en families dan komt te vervallen. Deze beleggingsinstellingen worden dan regulier belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.
Fonds voor gemene rekening (FGR)
Een FGR is belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting indien de participaties verhandelbaar worden geacht te zijn, wat het geval is als bij vervreemding niet de toestemming van alle participanten is vereist. Er is dan sprake van een open fonds voor gemene rekening. Ingeval deze toestemming wel is vereist, worden de beleggingen rechtstreeks aan de participanten toegerekend. Een FGR wordt veelal gebruikt als anonimiseringsstructuur. Een FGR hoeft namelijk niet te worden ingeschreven in het Handelsregister en is daarnaast niet verplicht jaarcijfers te publiceren. Het kabinet signaleert twee knelpunten bij het FGR. Allereerst merkt het kabinet op dat het toestemmingsvereiste, dat bepaalt of een FGR belastingplichtig is voor de vennootschapsbelasting, internationaal ongebruikelijk is en kan leiden tot kwalificatieverschillen tussen belastingstelsels. Daarnaast stelt het kabinet dat het feitelijk gebruik niet aansluit bij de doelstelling van het FGR. Het kabinet merkt op dat oneigenlijk gebruik van de regeling onder andere plaatsvindt door familiefondsen.
Het kabinet is van plan het onderscheid tussen een open en besloten FGR weliswaar in stand te laten, maar wel het toestemmingsvereiste bij de kwalificatie van een FGR te vervangen door een internationaal meer gebruikelijk criterium.
Fiscale beleggingsinstelling (FBI)
Een FBI stelt beleggers in staat om collectief te beleggen in effecten en vastgoed. De winst van een FBI wordt belast tegen een tarief van 0%. In de kabinetsreactie wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds effecten-FBI’s en anderzijds vastgoed-FBI’s. De uitkomst van het SEO naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van effecten-FBI’s wordt grotendeels als positief beschouwd. Om die reden ziet het kabinet onvoldoende aanleiding om de aanbevelingen van het SEO inzake effecten-FBI’s om te zetten in beleidsvoornemens.
Het kabinet merkt over vastgoed-FBI’s daarentegen op dat in buitenlandse verhoudingen door verdragstoepassing sprake kan zijn van een heffingslek. Op Prinsjesdag 2022 heeft het kabinet reeds de ‘vastgoedmaatregel’ aangekondigd. Op grond van deze maatregel mag een FBI niet meer direct in vastgoed beleggen. Indirect beleggen in een vennootschap die op haar beurt vastgoed houdt blijft wel mogelijk. Bij deze vastgoedmaatregel wordt een flankerende maatregel ingevoerd. In 2024 zal een voorwaardelijke vrijstelling van overdrachtsbelasting gelden voor verkrijgingen in het kader van herstructureringen die direct samenhangen met de vastgoedmaatregel. Verder maakt het kabinet geen beleidsvoornemens kenbaar inzake de FBI.
Planning
Het plan is dat de maatregelen de komende periode verder worden uitgewerkt en dat het kabinet op Prinsjesdag 2023 met een wetsvoorstel zal komen. In het eerste kwartaal van dit jaar zullen de maatregelen ter consultatie worden aangeboden op internet. De bedoeling is dat de maatregelen voor de VBI en FGR per 1 januari 2024 in werking treden. De vastgoedmaatregel bij de FBI moet per 1 januari 2025 in werking treden.