Op 3 januari jl. heeft het Hof Arnhem-Leeuwarden uitspraak gedaan in een geschil over de splitsingsvrijstelling in de overdrachtsbelasting. In de uitspraak wordt het door de Hoge Raad geformuleerde beoordelingskader toegepast voor de vraag of de afsplitsing heeft plaatsgevonden op basis van zakelijke overwegingen.
In de overdrachtsbelasting geldt een vrijstelling voor verkrijgingen van onroerende zaken die plaatsvinden in het kader van een splitsing. De vrijstelling is echter niet van toepassing indien de splitsing in overwegende mate is gericht op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Eerder heeft de Hoge Raad beslist dat twee onderdelen getoetst moeten worden voor de vraag of een splitsing berust op zakelijke overwegingen. Enerzijds moet het einddoel voor de splitsing zakelijk zijn, anderzijds moet óók de gekozen route zakelijk zijn om tot dit einddoel te komen. Zo kan het voorkomen dat in een bepaald geval het einddoel om een bepaalde onroerende zaak af te zonderen zakelijk is, maar de splitsing als middel daartoe als onzakelijk wordt bestempeld. Dit is bijvoorbeeld het geval indien fiscale motieven doorslaggevend zijn om een splitsing te verkiezen boven een activa/passiva-transactie. De vrijstelling is dan niet van toepassing.
In de onderhavige casus heeft het Hof het beoordelingskader van de Hoge Raad toegepast. Het doel van de afsplitsing was om de onroerende zaak uit de risicosfeer van de onderneming te halen. Het Hof oordeelt dat uit de totstandkomingsgeschiedenis blijkt dat een herpositionering van een onroerende zaak binnen een structuur om niet-fiscale redenen, niet in strijd komt met het doel van het anti-misbruikverbod in de overdrachtsbelasting. Met andere woorden, volgens het Hof was in dit geval sprake van een zakelijk einddoel. Daarnaast oordeelt het Hof dat de keuze voor afsplitsing om dit niet-fiscale einddoel te bereiken, niet als een kunstmatige en anti-fiscale omweg kan worden beschouwd. Ook de route om tot het einddoel te komen is in dit geval dus zakelijk.